De context van het artikel in de Standaard: “De F-35 en zijn 873 gebreken.”

Hoe dien je het artikel in De Standaard getiteld “De F-35 en zijn 873 gebreken” te interpreteren. Wat zegt deze kop nu eigenlijk? Hieronder proberen we een referentiekader te schetsen om deze informatie juist te interpreteren.

Het artikel.

Eerst en vooral wensen we Peter De Lobel, journalist voor De Standaard, te feliciteren. Hij is zo goed als de enige journalist ter wereld die het vermelde rapport gevonden heeft omdat het initieel op de verkeerde -openbare- pagina gepost werd. Tevens is zijn artikel zelf van een hoogstaand niveau. Hij heeft zich grondig geïnformeerd, ook bij onze collega’s.
Spijtig dus dat in de geval de titel de lading niet dekt…

Het grootste probleem bij het artikel van De Standaard ligt hem in het feit dat het artikel verborgen ligt achter een paywall. Om mensen te overtuigen het artikel te lezen dient men aansprekende titels te gebruiken. Wanneer men het artikel niet kan lezen baseert men zich enkel op de kop. En hier ligt het probleem.

De gegevens die we als niet-abonnee kunnen lezen zijn de volgende:

Ook andere media, waaronder De Morgen, hebben er een artikel aan gewijd: F-35 heeft honderden gebreken, ‘waarvan 13 kritiek’

De belangrijkste vragen die men moet stellen bij het lezen van dergelijke rapporten is:
Hoe interpreteer ik de gegeven informatie?
Beschik ik over het nodige referentiekader?
Beschik ik over voldoende kennis om hieruit besluiten te formuleren?

Het rapport.

De US DoD Director of Operational Testing & Evaluation (DOT&E) brengt ieder jaar een lijvig verslag uit van meerdere honderden bladzijden over de stand van zaken in de ontwikkeling van de belangrijkste wapensystemen, waaronder natuurlijk ook de F-35.

Het DOT&E rapporteert per definitie over de dingen die getest moeten worden, dus over ‘de problemen’ en niet over dat wat al beantwoordt aan de specificaties of die specificaties zelfs overtreft. DOT&E rapporten zijn dus per definitie eenzijdig gefocused op datgene dat nog verholpen moet worden in het ontwikkelingsprogramma.

US DoD zijn de enigen die met dergelijke rapporten komen. Natuurlijk zijn er in het kader van de verdere ontwikkeling van Rafale, Typhoon, Gripen enz ook problemen die aangepakt moeten worden. Dat is nu eenmaal eigen aan de ontwikkeling van complexe wapensystemen. Maar die andere landen publiceren de rapporten gewoonweg niet. De leek hoort dus enkel over ‘deficiencies’ bij F-35 en besluit daaruit nogal snel dat er bij dat vliegtuig meer problemen zijn dan bij andere. Maar dat is dus niet zo (wel integendeel). Alleen, van die andere weet je het gewoon niet…

Dit FY19 rapport is al bij al een zeer positief rapport.

Vergeleken met het FY18 rapport zijn er geen nieuwe grote problemen bijgekomen, blijkt er voor de bestaande problemen werk te zijn gemaakt van manieren om ze op termijn op te lossen, en vooral: het wordt alsmaar duidelijker dat men in heel die rapportering een onderscheid moet maken tussen de 3 verschillende F-35 vloten:

• de testvloot: gespecialiseerde vliegtuigen die uitsluitend voor testdoeleinden gebruikt worden en daarom bijna constant worden gemodificeerd (met natuurlijk een impact op beschikbaarheid)
• de trainingsvloot: vliegtuigen die uitsluitend worden gebruikt voor de opleiding van de piloten. Het betreft de eerste generatie F-35 vliegtuigen die nog met talijke problemen kampen
• de zogenaamde ‘combat coded’ vloot: de operationele vliegtuigen.

Enkel de ‘Combat coded’ vloot is relevant voor België.

In het rapport FY19 is het de eerste keer (het eerste jaar dus) dat de ‘combat coded’ vloot een relevant aandeel van de totale vloot uitmaakte. Voor ons, Belgen, is het in functie van beschikbaarheid, problemen enz enkel deze vloot die relevant is om een evaluatie met betrekking tot onze eigen toekomstige vloot te maken.

Onze vloot wordt ook in de toekomst geleverd, dus het zullen veel performantere toestellen zijn dan diegene die nu nog getest worden.
in 2023: 4x Lot 15
in 2024: 4x Lot 16
blijven minstens tot 2028 in de VS als opleidingstoestellen.
Vanaf het 9de toestel, 2025, lot 17, komen ze direct naar België.

De F-35 en zijn 873 gebreken.

873 gebreken is minder dan in het vorige rapport (953), maar uiteindelijk doet dat er zelfs niet toe. Zoals de militairen betrokken bij het aankoopproces van de F-35 in het parlement meermaals hebben verduidelijkt is het normaal dat er voor een complex wapensysteem altijd een hele reeks ‘deficiencies’ gedocumenteerd staan. Dat hoeven trouwens niet altijd echte problemen te zijn. Wat telt is dat er een solide systeem bestaat dat nieuwe deficiencies opspoort, die deficiencies ’trackt’ en op termijn tracht weg te werken. Ter vergelijking: voor onze F-16 MLU vandaag de dag zijn er meer dan 1.000 gedocumenteerde gebreken (deficiencies), en toch zijn wij zeer tevreden met de prestaties van het toestel.

“Kanon dat niet recht schiet.”

Wat het meest in het oog springt is het ‘kanon dat niet recht schiet’. Dat probleem moet inderdaad aangepakt worden, maar het is nu ook niet zo dat dit kanon in het wilde weg schiet. Een kanon moet altijd tussen een minimale (0 is niet goed) en een maximale spreiding zitten. In dit geval zitten ze iets boven de maximale spreiding van de specificaties (die achteraf bekeken misschien gewoon onrealistisch hoog lagen). Zoals het rapport uitvoerig beschrijft, is er ondertussen actie ondernomen en werden de productieprocessen aangepast. Alleen, ze hebben in de loop van FY19 nog niet de tijd gevonden om een testprogramma op te zetten om de verifiëren dat het probleem nu weg is.  Dat testprogramma is nu wel lopende en in de FY20 editie zal staan dat dit probleem werd weggewerkt.

“De F-35 staat veel aan de grond wegens problemen.”

De beschikbaarheid (availability) van de “Combat Coded” vloot ligt nu al rond 65% (gemiddeld, dus zelfs abstractie gemaakt van het feit dat dit percentage voor de allerlaatste modellen nog gevoelig hoger ligt). Ter vergelijking: voor Rafale is het 52% (cijfers Assemblée Nationale 2017), voor onze F-16 draait het ook tussen 50-60 procent, TTH ligt onder 40% … De F-35A cijfers zijn dus nu al uitstekend en zullen alleen maar beter worden.

“De F-35 genereert te weinig vlieguren.”

Het rapport stelt dat men gemiddeld 18,1 uur per vliegtuig per maand genereert, of zo’n 220 uur per jaar. Weer met dezelfde bemerking dat de laatst geleverde vliegtuigen (Lot 11) nog beter zijn (en dat die trend zich zal doorzetten naar onze Lot 15 vliegtuigen). Ter vergelijking: dat is nu al evenveel als mijn collega’s uit onze F-16 krijgen na 4 decennia aan ervaring.

Besluit: Dit FY19 rapport is al bij al een zeer positief rapport.

Context is o zo belangrijk bij het interpreteren van data en het formuleren van besluiten.

Artikel tot stand gekomen dankzij informatie aangeleverd door verschillende collega’s.
(c) Belgian Military Interests