‘In Gesprek Met’ … Rudi Vranckx: “We zijn in oorlog”

‘In Gesprek Met’ is een nieuwe topic van de facebookpagina “Belgian Military Interests”. De admins van deze pagina gaan in gesprek met verschillende personen over militair gerelateerd onderwerpen. Voor het eerste gesprek hebben wij gekozen voor een gesprek met Rudi Vranckx over de strijd tegen terrorisme.

Rudi Vranckx is zonder twijfel één van onze meest ervaren oorlogsjournalisten. Hij maakt al jarenlang reportages in oorlogsgebieden overal ter wereld, vaak in bijzonder moeilijke omstandigheden. De man is objectief gezien een autoriteit op vlak van internationale conflicten en zijn stukken werden al vaak geciteerd door Belgian Military Interests. Zijn analyses worden door een deel van onze lezers steevast afgedaan als ‘links’ en ‘wereldvreemd’. Maar is dat niet wat te kort door de bocht? We hadden een tijd geleden een goed gesprek met hem op een terrasje in Leuven. Over zijn werk in het buitenland, de terreurdreiging en de toekomst van het conflict in het Midden-Oosten. Het is geen klassiek interview geworden en eerder een open gesprek, maar we gaan toch proberen om zijn mening over deze onderwerpen te beschrijven.

Over de strijd tegen IS

België is een betrokken partij in dit conflict, of het dat nu wil of niet. Er zijn ongeveer 600 Syriëstrijders uit ons land vertrokken, mensen die hier vaak zijn geboren en opgegroeid en nu onvoorstelbare wreedheden begaan in Syrië en Irak. Dat op zich is een toestand die wij als land niet kunnen tolereren. Met de aanhangers van een dergelijke ideologie kan je niet onderhandelen om tot een soort overeenkomst te komen. Je kan hun bestaan gewoon niet tolereren. Hun maatschappijbeeld staat haaks op dat van ons en de enige optie is hen te bestrijden. Daar is ook een militaire inzet voor nodig. We moeten die inzet ook aanhouden tot IS (volledig) verslaan is. Ik ben niet zeker dat in de huidige chaotische wereld het extremisme ooit helemaal verslagen kan worden. Tegelijk moet ook aan politieke en maatschappelijke oplossingen gewerkt worden. Pas dan kan een politieke oplossing kans van slagen hebben.

Het valt niet te ontkennen dat we in staat van oorlog zijn met IS. We moeten stoppen met dat te ontkennen. Het Westen heeft IS aangevallen omdat het niet anders kon en IS heeft daarop gereageerd met aanslagen in het Westen.

Het valt niet te ontkennen dat we in staat van oorlog zijn met IS.

Over Operatie Vigilant Guardian

De inzet van Defensie op straat is een nuttig gegeven omdat het de mensen geruststelt. Het heeft vooral een psychologisch effect, het geeft de mensen een heel zichtbaar en krachtig signaal dat de overheid beseft dat het hier om een gevaarlijke en uitzonderlijke situatie gaat en dat de overheid daar ook naar handelt. Het is wel geen toestand die men eeuwig kan aanhouden. Er moet een professionele politiemacht ontstaan die die taken van het leger kan overnemen, vooral omdat het einde van de dreiging nog niet in zicht is. Naast de zichtbare beveiliging door politie en Defensie heb je ook een veel krachtdadigere inlichtingendienst nodig. Correcte informatie en kennis is essentieel in deze strijd.

Het heeft vooral een psychologisch effect

Over de strijd tegen radicalisering

Het probleem is het jihadisme, het gewelddadig extremisme. Vaak is het moeilijk om het extreme gedachtengoed te laten afzweren, maar je kan wel trachten om de ideologie niet meer gewelddadig te laten uiten. Let wel ik heb het hier over de hard core of teruggekeerde ‘foreign fighters’. Inzake onderwijs en in moeilijke situaties moet je alles inzetten op ‘pre-radicaliseren’, beletten dat het tot extremisme komt . Een geradicaliseerde kan niet gegarandeerd en volledig deradicaliseren. Je kan alleen proberen om hem zijn harde ideologie te laten afzweren of zijn ideologie niet meer gewelddadig te maken.

Om de radicalisering van nog meer mensen te voorkomen moet je een totaalaanpak organiseren. Aan de ene kant heb je een nultolerantie nodig voor haatpredikers en andere bronnen van desinformatie. Maar tegelijk moet je ook racisme en discriminatie bestrijden. We moeten de allochtone gemeenschap een perspectief bieden of ze zal vatbaar blijven voor kwalijke ideologieën gebaseerd op een soort copy-paste Islam. Het uiteindelijke doel moet een ‘civil society’ zijn. Een samenlevingsvorm waarin burgers actief participeren en waar niet-politieke organisaties een voortrekkersrol spelen. We moeten dat soort maatschappij verkiezen boven het wij-zij denken. Met dat spelen we IS en andere radicale actoren in de kaart.

Over Libië en de Arabische Lente

Ook in Libië begrijp ik de militaire reactie van het westen. Op het moment dat de Fransen zijn tussengekomen was Khadaffi zich aan het klaarmaken om Misurata te bombarderen met onder andere ‘Stalinorgels’en andere artillerie, waren de Fransen niet tussengekomen dan was dat een regelrecht bloedbad geworden. (BMI: Op dat moment waren de troepen van Khadaffi al verantwoordelijk voor 1000 doden en 3000 gewonden door de beschietingen op de stad. Hij was zich aan het voorbereiden om de stad te bombarderen met zware artillerie op het moment dat de luchtmacht van de Fransen is tussengekomen). Nazorg is in zulke conflicten echter enorm belangrijk. Wanneer het oorlogsgeweld voorbij is moet er een perspectief worden geboden aan de bevolking maar door de bankencrisis hadden wij de budgetten en ook de politieke wil niet om voor deze nazorg te zorgen. Deze landen hebben een soort Marshallplan nodig nadat hun land uiteengescheurd is door de oorlog, anders los je niets op.

De tragedie van de Arabische Lente is dat we in het Westen dachten dat er overal democratieën naar Westers model gingen ontstaan. Dat was een vergissing. Bijna overal kwamen de Moslimbroeders aan de macht, tenzij er een nieuwe dictatuur ontstond zoals het geval is in Egypte. We moeten begrijpen dat we ons maatschappijmodel niet zomaar 1 op 1 kunnen overzetten op een werelddeel met een totaal andere cultuur en geschiedenis. Libië was in dat opzicht misschien zelfs de beste kanshebber om een succesverhaal te krijgen, een kleine bevolking, grote (olie)rijkdom. Nadeel was de verscheurde stammenstructuur en was het land overspoeld met wapens uit de voorraden van Khadaffi.

Nazorg is in zulke conflicten echter enorm belangrijk

Over Assad

De situatie in Syrië is gigantisch complex. Vaak wordt president Assad gezien al the lesser of two evils, maar het is eigenlijk onmogelijk om zijn regime als een ‘lesser evil’ te zien als we bekijken wat hij allemaal op zijn kerfstok staan heeft.

President Assad liet in het begin van de oorlog moslimextremisten uit de gevangenissen vrijom zo de gematigde verzetsgroeperingen een radicaal karakter te geven en op die manier hun legitimiteit en geloofwaardigheid te ondermijnen. Zijn luchtmacht bombardeert, met bomvaten, lukraak woongebieden (BMI: Rudi Vranckx was hier zelf getuige van). President Assad liet tijdens de oorlog in Irak in 2003 een vrije doorgang voor strijders door Syrië zodat ze konden gaan vechten tegen de Amerikanen.We mogen de invloed van het regime ook niet onderschatten. President Assad is geen pion maar wel degelijk een speler in het spel van de geopolitiek .

Over de Koerden

De toekomst van het Midden-Oosten lijkt bijzonder somber. Net zoals in ons land moeten we onze hoop vestigen op het ontstaan van een civil society. De Iraakse Koerden zijn waarschijnlijk onze beste hoop daarop. Ze hebben een staat van quasi-onafhankelijkheid bereikt en hebben een werkende overheid, alhoewel deze wel problemen kent met corruptie. Gaan Irak, Bagdad en zijn sjiitische milities dit laten begaan trouwens? Bovendien is de vraag of een dergelijke kleine entiteit de druk zal kunnen weerstaan van alle grote machtsblokken waar het een grens mee deelt. Turkije, Iran, Syrië, ze hebben allemaal hun redenen om een tegen een onafhankelijk Koerdistan te zijn. De Koerden beseffen dat en maken zich nu al klaar voor de conflicten die na IS zullen komen.

Besluit

Wat wij (BMI-admins) uit ons gesprek besluiten:

We zijn in oorlog met IS, en er moet ook zo gehandeld worden. De middelen moeten voorzien worden om deze oorlog te winnen.
OVG is eerder belangrijk voor het psychologisch aspect en de militairen moeten op termijn vervangen worden door een bepaalde politiemacht want voor Defensie is dit onhoudbaar.
De strijd tegen radicalisering en terrorisme moet op meerdere fronten tegelijk gevoerd worden: Het gedachtegoed, strijd tegen racisme, nazorg en ondersteuning,…
De inmenging in Libië was de juiste keuze maar er moet ook nazorg voorzien worden.
President Assad is heeft veel op zijn kerfstok en is een speler in het grote geopolitieke spel. Hij is zeker niet zo ‘goed’ zoals veel Belgen denken dat hij is, een mening die eerder gevoed wordt door onwetendheid.
De Koerden zijn de grootste en beste optie voor stabiliteit in die regio. Ze zijn democratischer en progressiever ingesteld dan alle andere strekkingen in het gebied. Zo is bvb gelijkheid tussen vrouwen en mannen heel belangrijk. Maar vergis u niet, ook binnen de Koerden heeft men verschillende strekkingen. Een collega ter plaatse stelde het zo: ‘De Koerden zijn momenteel de speerpunt in de strijd tegen IS, ze verdienen gewoon meer respect voor hun zaak.’

De Koerden zijn de grootste en beste optie voor stabiliteit in die regio