Vandaag communiceerde Defensie in een kort bericht over de nieuwe generatie fregatten die onze huidige schepen zal vervangen.
Deze ASWF (Anti Submarine Warfare Frigates) zullen de vloot vervoegen aan het einde van dit decennium. Klinkt als goed nieuws en past mooi in het idee van een maritiem georiënteerde Defensie hoor ik u denken?
Hmm… Sta me eerst even toe om te verwijzen naar de uitstekende website Marineschepen.nl van Jaime Karremann. Zo goed als alle info (en foto’s) uit deze opinie komen uit zijn artikels.
Goed, terzake nu.
Dit is de vervanger van onze M-fregatten zoals ze nu gepland staat. 132m lang, 5500 ton waterverplaatsing en 110 bemanningsleden. Het product van een lang proces om een goed uitgerust fregat in een (te) strak budgettair kader te passen.
België en Nederland kopen deze fregatten samen aan. Ze worden gebouwd door het Nederlandse Damen Shipyards. Nederland reserveerde daarvoor tot nu toe 730 miljoen euro maar is bereid om op het einde van de rit gewoon uit te geven wat nodig is voor een fregat dat voldoen aan de vereisten.
In België ligt dat anders. Wij hebben 1 miljard (in €2015) voorzien in de Strategische Visie 2030 en daar willen we ‘2 multipurpose-fregatten met ASW focus’ voor. Klinkt goed maar is het wel realistisch? Als we even kijken naar buitenlandse voorbeelden van dergelijke fregatten vrees ik van niet.
Eerste voorbeeld: Het Britse Type 26. Kostprijs: 1.42 miljard per stuk. Een echte alleskunner met 8000 ton waterverplaatsing, schitterend ASW-fregat maar zo duur dat de Britten ze moeten aanvullen met goedkopere Type 31 en Type 32 fregatten. Die laatste moeten een soort drone moederschepen worden die verschillende taken kunnen uitvoeren door gebruik te maken van Unmanned Surface en Underwater Vessels (USV en UUV).
Tweede voorbeeld: De Frans/Italiaanse FREMM. Officieel kosten deze 850 miljoen euro maar tegelijk worden ze aangevuld (tiens, klinkt bekend) door goedkopere en minder capabele FTI fregatten die … 800 miljoen kosten. Binnen de industrie klinkt dat een Frans FREMM in werkelijkheid tot 1.8 miljard kost…
Gemiste kans
We zien dus dat ons budget bijlange niet volstaat voor een echt ‘high end’ multipurpose fregat. De prijzen van de Type 31 en FTI klinken beter maar zijn eigenlijk nog altijd te hoog voor ons budget. Wat krijgen we dan wel? Het beste wat de NL ‘gouden driehoek’ kan leveren voor 500 miljoen per schip. Een adequaat ASW-fregat met alleen de absoluut noodzakelijke systemen en bewapening. Dat de Belgische schepen daarbij niet identiek zullen zijn aan de Nederlandse lijkt vast te staan. Er is sprake van verschillende systemen die worden voorzien maar niet geïnstalleerd zullen worden. Het verschil in kostprijs tussen de Nederlandse en Belgische fregatten zou op die manier oplopen tot meer dan 100 miljoen euro per schip.
Naast de onvolledige uitrusting is het gehele ontwerp eigenlijk al een stap verder bespaard dan de Nederlanders wilden gaan. Waar zij zich op hadden vastgepind was het intussen beruchte RMF-22D ontwerp. Ziet er grotendeels hetzelfde uit zegt u? Tot we de details bekijken.
RMF-22D was namelijk wat mij (en anderen) betreft het quasi perfecte evenwicht tussen budget en capaciteiten, een goed bewapend schip en vooral future proof. Want ja, soms is groter gewoon beter. Steel is cheap en nieuwe technologie heeft meestal plaats nodig. Een eerste opvallend verschil was dat de ruimte voor onbemande vaartuigen is verkleind van 12m naar 7m. Dit terwijl USV’s en UUV’s) een steeds grotere rol zullen spelen in toekomstige operaties. Dat bewijzen de Britten met hun Type 32. Je leest er meer over in dit artikel.
Daarnaast is bij RMF-22D meer plaats op de voorsteven voor een eventuele bijkomende VLS (Vertical Launch System) installatie, een lanceerinstallatie waarin een veelvoud aan wapens passen. Opnieuw: we boeten in op veelzijdigheid en toekomstmogelijkheden.
Een laatste verschil dat ik wil aanhalen is het verdwijnen van de multi-mission bay. Daarmee verdwijnt wat mij betreft de mogelijkheid om dit een multi-purpose fregat te noemen en dus ook de intentie van de Strategische Visie 2030. Dit lijkt in tegenspraak met de communicatie van vandaag waarin letterlijk staat “De vervanging van de huidige fregatten ligt volledig in lijn met de Strategische Visie 2030.”
Kunnen we voor 1 keer het gezond verstand laten zegevieren en extra budget vrijmaken voor wat mij betreft het belangrijkste wapenplatform van een maritieme handelsnatie als de onze? Schepen die tot 2060 in dienst blijven? Moeten wij altijd het land van de gemiste kansen zijn? We kopen half uitgeruste fregatten die te snel verouderd zullen zijn met onvoldoende plaats voor upgrades.
We kopen ook minstens één schip te weinig om er steeds minimum eentje ter beschikking te hebben en we schieten onszelf in de voet door niet maximaal in te zetten op het gebruik van drones die we zelf gaan ontwikkelen en bouwen.
Ik overdrijf? Ik sta alleen met deze mening? I beg to differ:
Dit is absurd.
Dit is fout.
Zet dit alsjeblieft recht nu het nog kan.